2022
Bert Rosink
Herkomst informatie: CHC NOP
In het voorgaande artikel zagen we plotseling een opvallend grote interesse bij de kranten ontstaan over het wel en wee van het dorpje Kuinderbrug en dat de journalisten zo hun eigen conclusies trokken uit de informatie die de Directie van de Wieringermeer (Noordoostpolderwerken) gaf op hun vragen; het idee was namelijk ontstaan dat het een dure planningsfout was. Maar was dat terecht?
Een krant diede informatie in ieder gevalin twijfel trekt is het OverijsselsDagblad. Een citaat uit dekrant van 13 februari 1959:‘Kuinderbrug is, gelijk wijgisteren reeds uitvoerig berichtten,een planologischmisstap, die het rijk ettelijketonnen heeft gekost. Nauwelijksstonden er 25 huizen ofde planologen ontdekten dathet dorp drie kilometer oostwaartsbehoorde te liggen.Daar ligt het dan nu met denaam Luttelgeest.’
De Directie ontkent overigens met klem die ‘planologische misstap’ en dat blijkt uit een artikel dat een week later in de krant verschijnt en waar de dienstdoende journalist zozijn twijfels over heeft. De pers zelf had een stokpaardje gecreëerd waar ze in bleven geloven. Dat het voormalige arbeiderskamp Luttelgeest II bewoond bleef was de pers overigens ook niet ontgaan, want onder anderen de landelijke krant Het Vrije Volk meldt rond Sinterklaas 1949 al ‘dat er een nieuwe nederzetting in de polder is ontstaan’. ‘Rondom het arbeiderskamp, dat op de oude plaats zal blijven staan, vormtzich nu een nieuwe nederzetting, die de naam Kuinderbrug gekregen heeft.’ Dan komt er in januari 1959 een journalist zelf poolshoogte nemen en treft een inmiddels verlaten dorp aan. Op 12 februari bericht hij hierover
in het Binnenhof (een inmiddels verdwenen plaatselijke krant, die zoals de naam doet vermoeden, in Den Haag en omstreken werd bezorgd). Hij schrijft dat Kuinderbrug sinds 14 dagen volkomen verlaten is; dat het eertijds 150 inwoners telde en dat ze met de heer W. van der Wouden spraken.
Middels een briefje op zijn voormalige woning vonden ze zijn nieuwe adres in Emmeloord. Hij vertelde dat hij er zeven jaar met genoegen gewoond heeft, dat de huur in het begin ƒ 13,- per maand was en op het laatst ƒ 20,-; dat
er een winkel, een schooltje en een kerk was. Meerdere kranten berichten erover, spraken nog anderen die er gewoond hebben en hoewel uit niets blijkt dat voormalige bewoners bevestigd hebben
dat het voormalige arbeiderskamp een planologische fout was, blijven de kranten van het tegendeel overtuigd. Een enkele krant berichtte zelfs zo negatief dat men verwachtte dat andere kleine dorpen in de polder ook een weinig florissante toekomst tegemoet dreigen te gaan. (Een angst die overigens in de
jaren tachtig weer opduikt, maar gekeerd kon worden door aantrekkelijke nieuwbouw en voorzieningen).Wat de kranten kennelijk dus niet (willen) begrijpen is dat het ook niet de bedoeling van de Directie was dat Kuinderbrug een echte toekomst zou krijgen. Verder denkt vrijwel de gehele pers dat de sloophamer het uiteindelijke lot van Kuinderbrug zal gaan worden en dat zou best de bedoeling
kunnen zijn geweest, maar dat is niet gebeurd. In de Friese Koerier van 25 januari 1962 lezen we dat het voormalige arbeiderskamp een andere bestemming heeft gekregen. De firma Camminga te Bunnik heeft Kuinderbrug gekocht en wil er een bungalowpark/camping realiseren. ‘e woningen worden momenteel opgeknapt,’ zo lezen we in het artikel, maar in het AD van 25 april 1964 blijkt dat daar nog niets van
terecht is gekomen. Dan door naar 29 mei 1968; inmiddels is het dorp omgetoverd tot een romantisch honeymoon dorp met diepzeebar, huisjes met hemelbedden en tevens is het vlak bij een bos met een visvijver op loopafstand. Het idee was dat de huisjes met hemelbeddenwel jonge stellen zou rekken.
Nieuw Holland
De naam Kuinderbrug wordt veranderd in Nieuw Holland, maar helaas, wordt het niet het succes dat er van verwacht werd. Toch meldt Trouw dat er redelijke belangstelling voor was, maar dat de eigenaar meer brood zag in de Rivièracamping in Elburg. Op 8 juni 1968 gaat het dorp opnieuw in de verkoop. De aankondiging hiervan luidt: ‘Nieuw Holland’, gelegen aanhet plusminus 1.500 hectar egrote Kuinderbos, nabij ideaal viswater, 8 kilometer van Emmeloord en straks (maar) 80 kilometer van Amsterdam. De grond wordt in erfpacht door de staat uitgegeven; ruim 4 hectare, met recht van pacht tot 2061.’
Lang heeft het dorp niet te koop gestaan want de Leeuwarder Courant van 14 juni 1968 berichtte dat de Stichting Voorlichting Natuurlijke Geneeswijze het dorp middels een veiling heeft gekocht voor ƒ249.525,-. De startprijs wordt ingezet op ƒ 222.200,- en het bedrag wordt voorgeschoten door de Nederlandse Bond tot Bestrijding van Vivisectie. Nieuw Holland krijgt een andere naam en dat wordt ‘Tot de Bron’. Het zou het begin van een bron van ellende worden waar de kranten in die tijd weer volop over konden schrijven. Je kunt je afvragen waarom de bond zoveel geld aan de stichting leende voor het project, maar het begin zag er goed uit. Het idealistische echtpaar Cor en Hetty/ Hettie den Dulk hebben hun woning aan de Haagse Bankastraat als gezondheidscentrum ingericht en als oud Hagenaar kan ik u vertellen dat deze straat niet in de minste buurt ligt. In de Archipelbuurt, ook wel Indische buurt enoemd, staan veelal statige huizen.
Cor had een goedlopend vegetarisch restaurant en Hetty was, naar eigen zeggen, op vele gebied als therapeut opgeleid. Ze had regelmatig ‘patiënten’, gaf lezingen, dus het pand aan de Bankastraat werd gegeven moment te klein. In 1966, toen het dorp nog niet te koop stond, hebben
ze hun oog al laten vallen op het leegstaande vakantiepark en in 1968 is het dan zover; Cor wilde er een recreatiepark/camping van maken maar Hetty heeft heel andere plannen en dat is het begin van een hoop ellende. En om nog even terug te komen op het artikel van vorige maand; een lezer meldde ter aanvulling, dat naast de genoemde bestaande barak in Marknesse en Tollebeek ook nog een rijtje gezinsbarakken uit de ontginginstijd van de polder te vinden zijn aan de Repelweg, aan de overkant van de dijk van het Vollenhover Kanaal, tussen de rotonde Vollenhoverweg en Voorsterweg. Volgend artikel meer.